In 1935 werd de eerste Reliant
geproduceerd:
een driewieler-busje met een soort bromfietsvoorwiel.
De productie liep goed, maar in de oorlog werd overgeschakeld naar
oorlogsproducten.
In 1956 waren de oorlogsperikelen vergeten en werd de Regal geproduceerd,
een driewieler met polyester koetswerk.
De polyester-techniek was toen nieuw en in ontwikkeling en had als
voordeel dat snel en zonder grote ontwikkelingskosten een nieuw model of
een nieuwe auto kon geproduceerd worden.
Reliant had blijkbaar een aantal goede ingenieurs en knappe vaklui in
dienst, die erin slaagden verschillende bestaande=standaard
- motoren, assen, ophangingen, differentiëlen, stuurhuizen, scharnieren
etc te combineren tot een bedrijfszeker en goed-ogend geheel. Reliant
produceerde in die dagen zo'n 15 000 driewielers per jaar.
Dat "combineren" zat dikwijls wel dichtbij "bricoleren"
en het lijkt er wel op dat Reliant oude stocks of overproducties van
andere merken opkocht - allemaal verschillende merken uiteraard - en het
lijkt soms wel of er geen twee dezelfde Sabra's gemaakt zijn.
Eens de economie op gang getrokken was (Marshall-plan) kwam de
"auto-boom". Toevallig, doordat Reliant polyester-koetswerken
gebruikte konden zij in een land dat vroeg om een eigen autoproductie, redelijk
goedkoop een "sleutel-op-de-deur-fabriek" bouwen of laten bouwen
- export van kennis en technologie.
Zo werden fabrieken gebouwd in Israël, India, Griekenland, Turkije, waar
overal met redelijk gelijkende onderdelen een "eigen"
auto werd gemaakt, nooit een sportwagen uiteraard maar een auto die "nuttig"
was, voor de omstandigheden in de streek. We denken hier aan de Carmel en de
Susita, de Sipani, de Anadol, de Mebea, ...?
Wij begrijpen ook dat - prille 60-er jaren de economie in Israël in
een "boom" zat: veel gemotiveerde arbeidskrachten, veel
veranderingen, vernieuwingen die nu effect begonnen te ressorteren, een
maatschappij die begon te stabiliseren en te produceren boven de
minima, kortom alles was rijp voor een prestigeproject.
De Sabra was een idee van Mr Shubinsky van AUTOCARS
LTD in Haifa , Israel, die de nodige contacten legde tijdens een bezoek aan de Racing Car
Show in 1960. Een combinatie van een Ashley polyester body en een Les Ballamy chassis en
de know how van Reliant resulteerden negen maanden later in een SABRA prototype op de New
York Motor show van 1961, export naar de USA was dus blijkbaar de bedoeling.
Wij denken (merken 30j later) dat het ontwerp mankementen vertoonde wat
betreft vermogen - koppel - topsnelheid en wat betreft ophanging.
De eerste Sabra is immers niet over het ribbeltje van de schuifdeur van de
fabriek geraakt, reden waarom de dwarse bladveren vervangen werden door
torsieveren.
Verder blijkt dat de Sabra 0->100, door zijn "lange"eerste
versnelling bijna alle armerikaanse zwaargewichten moet laten voorgaan.
Dat inzake topsnelheid (Chuck Berry "Nothing outrun my
V-8-Ford") de Sabra niet mee kon.
De autocultuur was blijkbaar te verschillend in de USA vergeleken met
Europa, in de USA had je dragster-races, 500 miles van Indianapolis, een
auto moest groot zijn (minstens plaats voor drie teenager-meisjes achterin), een hoge topsnelheid
hebben, snel optrekken, bochtenwerk was
niet zo belangrijk op de brede wegen, racen is hier: "hard op het
gaspedaal duwen".
De Engelse roadstertjes presteren maar goed op smalle bochtige wegen, waar
vermogen en topsnelheid niet zo'n rol spelen (kan je toch nooit halen),
maar waar een goede versnellingsbak met goede verhoudingen veel
belangrijker is, racen is hier "sturen en schakelen".
|
Links meestal de MKII Sabra |
Rechts meestal de MKI Sabra en/of de Sabre-4 |
|
|
Uiteraard verschillende emblemen
voor Sabra (cactus) en Sabre (= sabel) |
|
|
Op de meeste Haifa-auto's vinden we het
"Sabra"-tekstje op het instrumentenbord en (behalve voor de
GT's?) herhaald op de achterzijde naast het kofferdeksel.
In afwachting van de productie van de Sabra's in Israel
moest er in Tamworth ook al een "Sabra"-tekstje voorzien worden.
Bij de Tamworth-Sabra's heb je meestal (dikwijls) maar één tekstje,
ofwel op het instrumentenbord, ofwel op de achterzijde. En je merkt
dat er gecommuniceerd is over de vorm van de letters, maar blijkbaar niet
voldoende om de "Tamworth-Sabra" (tekst) identiek te maken aan
de "Haïfa-Sabra" (tekst). Hieronder de "Sabra"-tekst
van de Tamworth - Sabra's. Je merkt overeenkomsten qua lettertype
met de IL-Sabra, maar ook met de "Sabre", waarmee Tamworth
uiteraard zijn zin deed.
|
De
naam "Sabre" werd blijkbaar gekozen omdat dat dicht bij
"Sabra" lag en dat beïnvloedde vermoedelijk jaren later de naamkeuze
voor de "Scimitar". |
|
|
MKII Sabras hebben ronde achterwieluitsparingen met een
verdikt randje |
MKI Sabras en Sabres hebben hoekige, maar vlakke
achterwieluitsparingen,
met een gladde rand |
|
|
MKII Sabras hebben een radiator-vuldop die achteruit vanop
de radiator het hoogste punt zoekt. Het is onmogelijk alle luchtbellen uit
het koelsysteem te verwijderen. (Pas op: foto's L-R omgekeerd.) |
MKI Sabras en Sabres (alleszins de eerste 50) hebben een
expansievaatje op het hoogste punt; vermoedelijk gesupprimeerd omdat het zonder
ook wel werkte mits wat gepruts. |
|
|
Het is voorlopig nog onbekend vanaf wanneer dit stuur
geplaatst werd, dit is voor mij altijd "het" Sabra-stuur geweest.
Dit stuur - naar men zegt - werd ontworpen door Les Leston, een
racer. Hij was blijkbaar de eerste die er aan dacht dat bij een stuur
met drie spaken, die drie spaken niet in een hoek van 120° moesten
staan. Hierdoor kreeg hij beter zicht op wegdek en dashboard.
Op de eerste - zeker op de eerste Tamworth-Sabra's was het stuur lichtjes
verschillend (duim-uitsparingen). Dit stuur heeft (op deze foto niet
zichtbaar want juist onder de rand) een markering "LL". |
Bij - alleszins de eerste - Tamworth Sabra's werd dit stuur
geplaatst. ik kende het van de boeken maar ik dacht dat het een
tekenaars-vrijheid was. Maar blijkbaar hadden de eerste "Tamworth? -
Sabra's een stuur met uitsparingen voor de duim in de horizontale spaken.
Het is onbekend wanneer werd overgeschakeld naar het stuur zonder
die duimuitsparingen. Met of zonder duimuitsparingen: het blijft een
"Les Leston"-stuur. We hebben onvoldoende foto's van
sturen van Sabras met gekend raamnummer om hier een lijn te kunnen trekken.
Dit stuur (S200001) heeft niet de "LL" ingegraveerd op de
vertikale spaak, wel een "schaakbord-vlag". |
|
|
Ergens tussen S200105 en S200160 werd de voorwielophanging
van de Sabra en Sabre regelbaar gemaakt. Als je de bevestiging van
het bovenste schokdemper-oog losdraait dan is het mogelijk met de
vertikale bout de positie van de Sabra iets te verhogen of te verlagen, er
is een kleine 2cm speelruimte. Te weinig precieze gegevens of op de
Israëlische MK I-modellen deze regeling ook aanwezig is. |
Bij - alleszins de eerste - Tamworth Sabra's werd het
bevestigings-oog van de voorste schokdempers vast - onregelbaar -
bevesitgd aan het chassis. De verandering situeert zich ergens tussen
S200105 en S200160. Alhoewel bij reparaties later dikwijls ook in
vroegere modellen het regelbare onderdeel werd gemonteerd. |
|
|
Ergens - wanneer?... onvoldoende
foto's, werd de
gebogen buis van de "flailing-arm" extra versterkt. Was er iets
gebeurd of was het gewoon preventief?? |
Dit is de "originele"
flailing-arm. Het nog origineler model in het prototype zou niet over de rails van de
garagepoort geraakt zijn... (nog dunnere buis??). |
|
|
De scharnieren van een MKII Sabra zitten IN de
deurstijl,
door de constructie is er geen "stop" nodig om te beletten dat
de deur te ver openzwaait. Een veer??? (nooit gezien) of een bultje in het
scharnierhuis moeten de deur in de open"-stand houden. |
MKI Sabras en Sabres hebben platte scharnieren en een
afzonderlijke deurstop, weet niet of die de deur ook openhoudt. |
|
|
De binnen-voorkant van de deur is redelijk recht |
De binnen-voorkant van de deur vertoont een soort neus die
aansluit op de deurstijl en het dasboard, daardoor is het dashboard van
MKI Sabras en Sabres iets smaller |
|
|
Idem, nu met gesloten deur, merk ook het
verschil wat betreft de binnenbekleding van de deur. |
|
|
Iets schuiner geplaatste Austin A40 lichten |
Alfa Giulietta lichten |
lens |
lens |
|
|
Binnenbekleding ligt volledig IN de deur |
Binnenbekleding lopt over de bovenrand van de deur tot bij
het glas, ook de tekening verschilt. |
|
|
Reflectoren IN de achterlichten, brede plaats voor
nummerplaat. De haak, waar de schoot van de kofferdekselsluiting onder
grijpt, zit vast met één schroef. |
Afzonderlijke reflectoren, smalle plaats voor nummerplaat -
haak met twee schroeven, De achteruitrijlichten zijn niet aangesloten, de
versnellingsbak heeft er geen schakelaar voor. |
|
|
Standaard twee SU's |
Standaard één Zenith
valstroomcarburator, optioneel kon de
Alexander-kit gemonteerd worden met twee SU's en versterkte klepveren. |
|
|
Hier ook te zien: MKII Sabras hebben de motor van de
ruitenwissers links (onderaan de foto).
Er is een groot reservoir voor de remcylinder en een kleiner (3/4) voor
de koppeling.
Identificatieplaatje zit rechts
|
MKI Sabras en Sabres hebben de ruitwissermotor rechts
(bovenaan de foto).
Sabres hebben twee even grote reservoirs voor rem en koppeling (niet
afgebeeld).
Sommige Sabras (Sabres?) hebben (zie bovenstaande foto) slechts één
reservoir voor rem en koppeling.
Identificatieplaatsje zit bijna altijd links
|
|
|
Waarom ze dat veranderd hebben mag Joost
weten,
de afsluitbare benzinedop was standaard bij de MKII Sabras, niet bij de
MKI Sabras of Sabres. |
|
|
Standaard spaakwielen en vleugelmoeren |
Standaard stalen wielen met "S"-sierdop,
spaakwielen waren een optie. |
|
|
Ook de motorkap veranderde: rond de voorwieluitsparing
kwam een verdikte rand die doorliep op de body: dus ook nieuwe moule. |
De ronde voorwieluitsparing had een gladde rand |
Verder zijn er nog: geen foto's
beschikbaar: de
eerste Xxx Sabra's (zeker tot 200103) hadden één knop om de motorkap te openen.
Latere (vanaf wanneer?) hadden zoals bij een jaguar E-type één knop
links en één knop rechts voor het portier. |
|
MKII Sabras hebben de ruitewissermotor links,
MKI en Tamworth hebben die motor rechts. |
|
Meestal hebben de MKII Sabras een .75 (3/4 inch
-cylinder) voor rem en koppeling, meestal met een groot reservoir voor de
rem en een kleiner voor de koppeling.
|
Sometimes someone changed for some
better performance.. it's up to him. |
Nogal wat Sabres/vroege Sabras hebben één
reservoir voor zowel rem als koppeling, en soms hebben ze zowel het kleine
reservoir voor de koppeling en voor de rem. Blijft natuurlijk... wat
was origineel. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
De meeste MKII Sabras werden geêsporteerd naar
België. |
De meeste MKI Sabras gingen naar de USA of bleven in
Engeland (Sabres). |
|
|
|
|
|
|