Tamworth - Geschiedenis 23.12.2008 Vorige pagina
Bedoeling is hier gegevens - eender wat - te brengen dat klaarheid kan scheppen in de fel vervagende geschiedenis van de Engelse Sabra-Sabre. Sipani - India, Anadol - Turkije, Mabea - Griekenland
Reliant startte in 1935 in Tamworth. Tom Lawrence Williams, de stichter, had tevoren gewerkt bij Triumph en Raleigh en wilde zelf de productie van de Safety-Seven-driewieler verderzetten. Hij had hem zelf mee ontworpen. Er werd een eigen motor onwikkeld maar gedurende de oorlog viel de productie (van eigen producten) stil. Na de nieuwe start in 1946 moesten er nieuwe producten komen en in1950 was de Regent een typische Reliant driewieler, een vrachtwagentje zouden we dat nu noemen.
1953 Was een mijlpaal - signaal van een nieuw tijdperk want Reliant bouwde zijn eerste (steeds driewieler) personenauto, met nogal wat aluminium, een nieuwe grondstof, hij werd "Regal" gedoopt. Stilaan schakelden ze over van aluminium naar (goedkoper) polyester (1956 - Regal MK III) steeds gemonteerd op een stalen chassis. De ontwikkeling van de polyester-technologie zal belangrijk zijn voor de verdere ontwikkeling van Reliant.
Ze moesten zich dus als beter-goedkoper profileren tegenover de grote automerken en blijkbaar hebben ze jarenlang "de kantjes eraf gereden" en zeer goed gepresteerd met modellen die mooi gericht waren op het gat in de markt.
Doordat Reliant steeds met een afzonderlijk chassis werkte konden ze zich veel sneller aanpassen aan de behoeften van de markt (verschillende en veranderende koetswerken op hetzelfde chassis). Ze konden ook flexibeler blijven in het gebruik van motoren van verschillende merken, op een ladderchassis kan je al gemakkelijk een motorsteun van plaats veranderen, bij een zelfdragend koetswerk is dat niet evident.
Het is deze flexibiliteit die er voor zorgde dat Reliant zijn grenzen
verlegde naar Israël, Turkije, India en Griekenland.
De geschiedenis wordt hier wazig maar we weten dat Reliant hielp bij de
ontwikkeling van nieuwe autofabrieken in een aantal landen die - om deviezen te
sparen - liever zelf een auto(merk) ontwikkelden dan auto's van de grote merken
in te voeren. Het systeem Reliant was ideaal om snel je eigen auto's te maken:
neem ergens een motor, neem ergens een chassis en zet er een eigengemaakt
koetswerk op.
De Sussita was een kleine pick-up, een vierwieler, die de
"nationale" auto van Israël moest worden. Origineel werd hij
"Sabra" gedoopt en hij was geconcipieerd als een efficiënt werkpaard
(of -ezel), dit in tegenstelling met de "Carmel", eveneens ontworpen
door Reliant, die de Israëlische luxe-auto moest worden.
Men zegt dat het ontwerp puur Reliant was, dat de eerste auto's als kits
verscheept werden en enkel geassembleerd in de gastlanden, en dat later de
gietvormen voor de polyester toch nog in Engeland gemaakt werden, en dat
tenslotte het hele ontwerp naar de nieuwe fabrieken ging. Vermoedelijk is
het op die manier gegaan, maar naargelang wie de uitleg doet verschilt het
belang van deze of géne fase. Zeker en vast exporteerde Reliant
technologie, kennis en vakmanschap.
In Turkije werd zo de "Anadol" geproduceerd, in Griekenland de Mebea en in India de Sipani.
Nù praat iedereen laatdunkend over die vroege automodellen maar tenslotte, begin 60-er jaren, toen plots iedereen een auto wilde, en kón kopen, wàren er die auto's. Zeg niet tegen een Turk dat hun "Anadol" een broertje was van de "Carmel", of tegen een Griek dat zijn "Mebea" (voor zover ik weet allemaal driewielers) een zusje is van de Anadol, maar van al die auto's zijn er duizenden verkocht.
De banden met de nationale autofabrieken werden stilaan verbroken. Turkije produceerde nog een "Anadol" die erg gelijkt op de Scimitar coupé en ging later (zoals Reliant) meer samenwerken met Triumph.
De naam Sabra is al gevallen: een kleine pick-up - werkpaard. Dat was de "Sabra"-mentaliteit: efficiënt, intelligent, aktief, geen nood aan luxe of comfort, vasthoudend, zelfbewust, assertief.....
Yitzak Shubinsky, grote baas van de Motor Corporation in Israël, had gehoopt, door dat werk-autootje "Sabra" te noemen, dat het zou inspelen op de Zionistische gevoelens in de USA en dat een deel auto's naar de States geëxporteerd zou worden.
Op de motor Show in N.Y. bleek echter dat de US niet zat te wachten op een mini-"werk"-autootje met een klein motortje. Als het op productiviteit aan kwam hadden zij liever een grote bak met een zware motor die bisons kon opzijduwen. Verbruik speelde (toen nog) geen rol.
Shubinsky begreep toen: "Als ik hier een auto wil verkopen aan de kapitaalkrachtige joden dan moet het een blits, vinnig, speciaal (nog Sabra) -vrijetijdsmodel zijn."
Hij kocht in 1960 de rechten op een "Ashley"-koetswerk, op een "Les Ballamy"-chassis en als motor koos hij (verdubbeling van de cylinderinhoud) een Ford Consul 1703cc.
Hij vroeg dus aan Reliant om van die componenten een auto te maken tegen 1961. Allerlei problemen deden zich voor. Het ontwerp (met een dwarse bladveer vooraan en achteraan) zakte door zijn poten toen het de fabriek uitreed. Ze schakelden toen snel over naar een kit spiraalveren die Girling toen al leverde voor de Regent en een Standard Vanguard voorwielophanging. Maar op de N.Y. show in 1961 stond een nieuwe "Sabra", klaar om door duizenden Amerikanen gekocht te worden met het achterliggende idee "ik steun de installatie van mijn geloofsgenoten in Isarël."
Deze foto toont o.a. Donald Gray - eenarmige oorlogsveteraan die in een TV-serie de rol speelde van Mark Saber. Daarom de foto. Voorlopig onbekend wie de tweede man is.
Sabra (Startpagina)